Page 22 - Diyarbakır Serbest Muhasebeci Mali Müşavirler Odası Bülteni Sayı 12

Üretim sürecinde oluşan maliyetlere kaynaklık tirilmesi veya alımında mevcut olmayan yeni
eden girdilerin bir kısmı işletme aktifine kayıtlı bir tertibatın eklenmesi için yapılan giderler
olabilirken bir kısmı da kiralama yoluyla edi- maliyet bedeline eklenmesi gereken giderler-
nilebilmektedir. İşte kiralama yoluyla edinilen dendir.)
bazı girdi kalemlerine mal ve hizmet üretiminin
kalitesini veya bu mal ve hizmetlerin pazarlama Gayrimenkuller kira ile tutulmuş ise veya
ve satış kabiliyetinin arttırılabilmesini kolaylaş- elektrik üretim ve dağıtım varlıklarının işletme
tırmak amacıyla yapılan değer arttırıcı maliyet- hakkı verilmiş ise, kiracı veya işletme hakkına
ler özel maliyetler altında kanun koyucu tara- sahip tüzel kişi tarafından yapılan bir ve ikin-
fından hüküm altına alınmıştır. Bu yazıda özel ci fıkralardaki giderler bunların özel maliyet
maliyetlerin ne olduğu ve nasıl itfa edileceği bedeli olarak ayrıca değerlenir. Kiracının veya
konusu ele alınmıştır. işletme hakkına sahip tüzel kişinin faaliyetini
icra için vücuda getirdiği tesisata ait giderler
MUHASEBE UYGULAMA GENEL TEBLİĞİNDE de bu hükümdedir.
ÖZEL MALİYET KAVRAMI

Söz konusu uygulama tebliği ekinde yayımlanan Gayrimenkuller veya elektrik üretim ve dağı-
tekdüzen hesap planı ve açıklamaları kısmında tım varlıkları için yapılan giderler hem tamir,
özel maliyetler 264. ÖZEL MALİYETLER hesabı hem de kıymet artırma giderlerinden terekküp
altında tanımlanmıştır. ettiği takdirde, mükellef bu giderlerden mali-
yet bedeline eklenecek kısmı ayrı göstermek
İlgili hesabın açıklamasında ‘Kiralanan gay- mecburiyetindedir.’ denilmektedir.
rimenkullerin geliştirilmesi veya ekonomik
değerinin sürekli olarak arttırılması amacıyla V.U.K’nın yukarıdaki açıklamalarına göre mey-
yapılan giderler ile (normal bakım onarım ve dana gelen maliyetlerin özel maliyet olabilmesi
temizleme giderleri hariç) bu gayrimenkulün için bir gayrimenkulün kiralanması ya da işlet-
kullanılması için yapılıp kira süresinin sonun- me hakkının alınmış olması, yapılan giderlerin
da mal sahibine bırakılacak olan, varlıkların ilgili gayrimenkulün değerini arttırması, gay-
bedellerini kapsar. Yapılan harcamalar hesaba rimenkulü genişletici nitelikte olması, gayri-
borç kaydedilir. Bu harcamalar kira süresi içe- menkulün modernize edilmesi ile ilgili bir gider
risinde, kira süresinin beş yıldan fazla olması olması veyahut kiracının faaliyetini rahatlıkla
durumunda da beş yılda eşit tutarlarla, amorti yürütebileceği şekilde bir donanım için olması
edilir. ’denilmektedir. gerekmektedir.
VERGİ USUL KANUNUN’NDA ÖZEL MALİYET ÖZEL MALİYET BEDELLERİNİN AMORTİS-
KAVRAMI MAN YOLUYLA İTFA EDİLMESİ VE MUHASE-
BE UYGULAMA TEBLİĞİ İLE V.U.K. ARASIN-
Özel maliyetler V.U.K. 272.maddesine hüküm DAKİ UYUMSUZLUK
altına alınmıştır. İlgili madde de; ”(Değişik:
3.7.2005 – 5398/24 md.) Normal bakım, tamir Yukarıda değindiğimiz kiralanan gayrimenkulün
ve temizleme giderleri dışında, gayrimenku- değerini arttırıcı harcamalar olarak tanımlanan
lü veya elektrik üretim ve dağıtım varlıklarını özel maliyetlerin amortisman yolu ile itfa edil-
genişletmek veya iktisadi kıymetini devamlı mesi konusunda Muhasebe uygulama tebliği ile
olarak artırmak maksadıyla yapılan giderler, Vergi Usul Kanunu arasında itfa süreleri ile ilgili
gayrimenkulün veya elektrik üretim ve dağıtım olarak uyumsuzluk bulunmaktadır. Muhasebe
varlıklarının maliyet bedeline eklenir.
sistemi uygulama tebliğinde Bu harcamalar
kira süresi içerisinde, kira süresinin beş yıldan
(Bir geminin iktisap tarihindeki süratini fazla- fazla olması durumunda da beş yılda eşit tu-
laştırmak, yolcu ve eşya yükleme ve barındır- tarlarla, amorti edilir.
ma tertibatını genişletmek veya değiştirmek
suretiyle iktisadi kıymetini devamlı olarak Denilirken Vergi Usul Kanunu 327.maddesinde
artıran giderlerle bir motorlu kara nakil vası- Gayrimenkullerin, elektrik üretim ve dağıtım
tasının kasa veya motorunun yenisi ile değiş- varlıklarının ve gemilerin iktisadî kıymetlerini

20 DSMMMO BÜLTENİ | Temmuz Ağustos Eylül 2021 • Sayı: 12