Nakdi Sermaye Artışı İndiriminin Kurumlar Vergisi Ve Geçici Vergi Dönemlerinde Kazançtan İndirilebilmesi

27/3/2015 tarihli ve 6637 sayılı Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanunun 8 inci maddesiyle Kurumlar Vergisi Kanununun 10 uncu maddesinin birinci fıkrasına eklenen (ı) bendinde finans, bankacılık ve sigortacılık sektörlerinde faaliyet gösteren kurumlar ile kamu iktisadi teşebbüsleri hariç olmak üzere Kurumlar Vergisi Mükelleflerinin bu uygulamadan faydalanabileceği belirtilmiştir.

Mevcut şirketlerin ilgili hesap dönemi içinde yaptıkları nakit sermaye artışları ile yeni kurulan sermaye şirketlerinde ödenmiş sermayenin nakit olarak karşılanan kısmı üzerinden Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) tarafından ilgili hesap dönemi için en son açıklanan TL cinsinden ticari kredilere uygulanan ağırlıklı yıllık ortalama faiz oranı dikkate alınarak hesaplanan tutarın %50’ sini, kurum kazancın indirilebilmektedir. Sermaye artışlarının yurt dışından getirilen nakitle ödenmesi halinde karşılan kısmı için söz konusu indirim oranı %75 olarak uygulanacaktır.

Nakdi olarak artırılan sermayenin, yatırım teşvik belgeli üretim ve sanayi tesisleri ile bu tesislere ait makine ve teçhizat yatırımlarında veya bu tesislerin inşasına tahsis edilen arsa ve arazi yatırımlarında kullanılması durumunda, yatırım teşvik belgesinde yer alan sabit yatırım tutarı ile sınırlı olmak üzere 25 puan ilave edilmek suretiyle söz konusu indirim uygulanacaktır.

İndirimin Kapsamı ve Uygulanması

İndirime konu edilecek tutarın hesaplanmasında, 1/7/2015 tarihinden itibaren ticaret siciline tescil edilmiş olan ödenmiş veya çıkarılmış sermaye tutarlarındaki nakdi sermaye artışları veya bu tarihten itibaren yeni kurulan sermaye şirketlerinde ödenmiş sermayenin nakit olarak karşılanan kısmı üzerinden hesaplama yapılacaktır. Nakdi sermaye artışını izleyen hesap döneminden başlamak üzere izleyen her bir hesap dönemi ayrı ayrı indirim uygulamasından yararlanılabilir.

Nakit olarak ödenecek sermayenin;

• Sermaye artırımına ilişkin kararın ticaret siciline tescil edildiği tarihten önce şirketin banka hesabına yatırılan kısmı için tescil tarihi,
• Tescil tarihinden sonra şirketin banka hesabına yatırılan tutarlar için ise şirketin banka hesabına yatırılma tarihi,

esas alınarak bu indirimden yararlanılabilecektir.

Kurum kazancından indirilebilecek tutar aşağıdaki şekilde hesaplanacaktır:

Kurum kazancından indirilebilecek tutar = Nakdi sermaye artışı x Ticari krediler faiz oranı x İndirim oranı x Süre

Hesaplamada sermaye artırımının nakit olarak karşılanan kısmının şirketin banka hesabına yatırıldığı tarihin içinde bulunduğu (tescil tarihinden önce ödendiyse tescil tarihinin içinde bulunduğu) aydan hesap döneminin sonuna kadar olan ay sayısının 12 aya olan oranı dikkate alınacaktır.

Örnek 1: ABC A.Ş. sermayesini nakit olarak 20.000.000,00 TL artırılmasına 05/2/2023 tarihinde karar vermiştir. Taahhüt edilen sermaye tutarının %25 i olan 5.000.000,00 TL şirket ortağı tarafından 25/02/2023 tarihinde şirketin banka hesabına yatırılmış olup, artırım kararı 05/03/2023 tarihinde ticaret siciline tescil ettirilmiştir. Şirket ortağı taahhüt edilen sermaye ödemelerinin kalan kısımlarını 20.05.2023 tarihinde 4.000.000,00 TL, 15/07/2023 tarihinde 8.000.000,00 TL ve 30/11/2023 tarihinde 3.000.000,00 TL olarak şirketin banka hesabına yatırmıştır.

25/02/2023 tarihinden ödenen 5.000.000,00 TL tescil tarihinden önce ödendiği için hesaplamada tescil tarihinin bulunduğu ay dikkate alınacaktır. Kalan diğer ödemeler ise tescil tarihinden sonra ödendiği için tutarların bankaya yatırıldığı tarihin ödendiği ay dikkate alınacaktır

Şirketin yararlanabileceği indirim oranı %50 olup 2023 yılı sonu itibarıyla TCMB tarafından açıklanan ticari krediler faiz oranı %53,11’dir.

2023 hesap döneminde Kurum kazancının tespitinde dikkate alınacak toplam indirim tutarı 3.009.566,66 TL olacaktır.

Yukarıdaki yer alan hesaplamalar 2023 hesap dönemi kurumlar vergisi beyannamesinin Ekler kısmında bulunan Nakdi Sermaye Artışından Kaynaklanan Faiz İndirimi tablosuna ve Kazanç ve İlaveler kısmında bulunan Nakdi Sermaye Artışından Kaynaklanan Faiz indiriminin (KVK madde 10/1-ı) satırına aktarılarak beyan edilmelidir.

Örnek 2: ABC A.Ş.’nin 2024 hesap döneminde sermaye azaltımına gitmediği ve diğer şartları da sağladığı takdirde 20.000.000,00 TL’lik bu sermaye artırımının tamamı üzerinden 12 ay için indirim tutarı hesaplayabilecektir. 2024 hesap dönemi için Şirketin yararlanabileceği indirim oranı %50, 2024 yılı sonu itibarıyla TCMB tarafından açıklanan ticari krediler faiz oranının %55 olduğu varsayıldığında hesaplama aşağıdaki gibi olacaktır.

2024 hesap döneminde Kurum kazancının tespitinde dikkate alınacak toplam indirim tutarı 5.500.000,00 TL olacaktır.

Nakdi Faiz İndirimi Uygulamasından Süre Sınırı Var Mıdır?

İndirim uygulaması, 7417 sayılı Kanunun 49 uncu maddesi ile yapılan değişiklik öncesinde herhangi bir süre sınırı olmaksızın, kurum kazancından indirilebilmekteydi. 05.07.2022 tarihinde yapılan değişiklikle birlikte sermaye artırımına ilişkin kararın veya ilk kuruluş aşamasında ana sözleşmenin tescil edildiği hesap dönemi ile bu dönemi izleyen dört hesap dönemi için ayrı ayrı yararlanılacağı hüküm altına alınmıştır. 

Buna göre; nakdi faiz indirimi uygulamasında toplamda 5(beş) hesap dönemi boyunca yararlanılabilecektir.

05.07.2022 Tarihinden önce nakdi sermaye artışı yapan şirketler ise 2022 hesap döneminden itibaren toplamda 5(Beş) hesap dönemi için nakdi faiz indirimi uygulamasından faydalanacaklardır. Yani bu tarihten önce nakit sermaye artışı yapan firmalar yaptıkları sermaye artışı tutarı için 2022, 2023, 2024, 2025 ve 2026 yıllarında verilen Kurumlar Vergisi Beyannamelerinde nakdi faiz indiriminden faydalanacaklardır.

Sermaye Avansı Olarak Ödenen Tutarlar İçin Uygulamadan Faydalanılabilir Mi?

İleride gerçekleştirilecek sermaye artırımından kaynaklanan sermaye taahhüdünün yerine getirilmesinde kullanılmak amacıyla, sermaye artırımına ilişkin karardan önce ortaklar tarafından sermaye avansı olarak şirketin banka hesabına yatırılan tutarların;

• Banka hesabına yatırıldığı tarihten itibaren şirketin bilançosunda öz sermaye kalemleri arasında yer alan “Diğer Sermaye Yedekleri” hesabında izlenmesi
• Banka hesabına yatırıldığı tarihin içinde bulunduğu hesap döneminin sonuna kadar bu tutarlarla ilgili sermaye artırımına ilişkin kararın ticaret siciline tescil ettirilmesi

şartıyla, söz konusu kararın ticaret siciline tescil ettirildiği tarih esas alınarak indirim uygulamasında dikkate alınması mümkündür.

Örnek: ABC A.Ş. nin ortağı ileride sermayeye eklenmek üzere 05/03/2024 tarihinde şirketin banka hesabına yatırdığı 10.000.000 TL tutarındaki sermaye avansı, ödendiği tarihte “Diğer Sermaye Yedekleri” hesabına kayıt edilmiştir. Daha sonra nakdi sermaye artışına ilişkin karar alınarak 20/6/2024 tarihinde ticaret siciline tescil ettirilerek söz konusu tutarla ilgili sermaye artırımına ilişkin gerekli muhasebe kayıtları yapılmıştır.

Buna göre, ABC A.Ş. nakdi sermaye artışına ilişkin kararın ticaret siciline tescil edildiği 20/09/2024 tarihinden itibaren indirim uygulamasından yararlanacaktır.

Nakdi Faiz İndiriminden Geçici Vergi Döneminde Faydalanılabilir Mi?

İndirim tutarının hesaplanmasında TCMB tarafından yararlanılan yıl için en son açıklanan ticari krediler faiz oranı dikkate alınacağından, sadece yıllık hesap dönemi itibarıyla bu indirimden yararlanılması mümkün bulunmaktadır. Ancak, kazancın yetersiz olması nedeniyle ilgili hesap döneminde indirim konusu yapılamayan tutarlar, izleyen hesap dönemine ilişkin geçici vergilendirme dönemlerine ait geçici vergi matrahlarının tespitinde indirim konusu yapılabilecektir.

Nakdi sermaye artışına ilişkin hesaplanan indirim tutarının kazanç yetersizliği nedeniyle ilgili hesap döneminde indirim konusu yapılamaması halinde hesaplanan tutar, herhangi bir endekslemeye tabi tutulmaksızın izleyen hesap dönemlerine ilişkin matrahın tespitinde indirim konusu yapılabilecektir.

Örnek: ABC A.Ş. 2023 hesap döneminde gerçekleştirdiği nakdi sermaye artışları üzerinden 5.000.000 TL indirim tutarı hesaplamış, ancak bu hesap dönemindeki mali zararı nedeniyle indirimden yararlanamamıştır.

Şirket, 2023 beyannamesini hazırlarken nakdi faiz indirimi ile ilgili hesaplamaları Ekler kısmında bulunan Nakdi Sermaye Artışından Kaynaklanan Faiz İndirimi tablosunda göstermiş olup, kazanç yetersizliği nedeniyle indiremediği tutarı EK BİLGİLER bölümünde yer alan “Gelecek Yıla Devreden Nakdi Sermaye Artışlarından Kaynaklanan Faiz İndirimi” satırında göstererek Kurumlar Vergisi Beyannamesini onaylamıştır.

2024 1. Dönem Geçici Vergi döneminde şirket kazancının 7.500.000,00 TL olduğunu varsayalım. Buna göre ABC A.Ş. 2023 hesap döneminde kazanç yetersizliği nedeniyle kurum kazancından indirilemeyen tutar olan 5.000.000 TL’yi 2024 1. Dönem Geçici Vergi Beyannamesinde kazançtan indirecek ve 2.500.000 TL üzerinden vergi ödeyecektir.

Geçici vergi beyannamesi hazırlanırken Ekler kısmında bulunan Nakdi Sermaye Artışından Kaynaklanan Faiz İndirimi tablosu ile Kazanç ve İlaveler kısmında bulunan Nakdi Sermaye Artışından Kaynaklanan Faiz indirimi (KVK madde 10/1-ı) satırının doldurulması unutulmamalıdır.

Smmm Serdar CANKURT

Kaynak: www.MuhasebeTR.com